Reflecteren volgens Korthagen
Reflectiespiraal van Korthagen
De reflectiespiraal van Korthagen is een instrument die zijn oorsprong vindt in het onderwijs. Dit instrument helpt je om je gedrag zelfstandig bij te sturen. Als je de stappen volgends de reflectiespiraal volgt, kun je dus reflecteren op je eigen gedrag én dit gedrag aanpassen naar gewenst gedrag.
Door te reflecteren:
- Vergroot je je zelfkennis
- Ben je je bewust van de emoties die in bepaalde situaties bij jou een rol spelen.
- Krijg je inzicht in hoe je daarnaar handelt.
Om dit te doen heb je de spiraal op de juiste manier te doorlopen. Een valkuil is dat je geneigd kan zijn om bepaalde stappen minimaal te doorlopen of zelfs over te slaan. Als je dit doet, dan verliest de reflectiespiraal zijn effectiviteit. En dit is zonde, want het kan een erg krachtig instrument zijn omdat het je in staat stelt te reflecteren op je eigen handelen, zónder dat je daar iemand anders voor nodig hebt. Dit vergt discipline!
Scrol direct naar beneden of klik hier om de video waarin kort word uitgelegd wat de reflectiespiraal is te bekijken
Stap 1 – Situatie beschrijven volgens de STARR methodiek
Als je gaat reflecteren begin je met een situatie voor de geest te halen waarin jij bepaald gedrag hebt laten zien welke je wil analyseren. Dit is de eerste stap die je neemt in de reflectiespiraal.
Bij reflectie moet de situatie goed en uitgebreid omschreven worden. Om dit zo goed mogelijk te doen zonder dat je essentiële zaken vergeet doe je dit volgens de STARR methodiek;
Situatie
Taak
Actie
Reactie
Reflectie (wat wilde je bereiken)
Stap 2 – Terugblikken
Als je de situatie goed voor jezelf hebt omschreven kan je door naar de tweede stap, terugblikken. Hier bekijk je wat er concreet is gebeurd.
Wat gebeurde er concreet? Om dit voor jezelf zo uitgebreid mogelijk te omschrijven doe je dit aan de hand van de volgende vragen:
– Wat zag ik?
– Wat deed ik?
– Wat dacht ik?
– Wat voelde ik?
Stap 3 – Essentiële aspecten
Bij de volgende stap schrijf je voor jezelf op wat de essentiële aspecten waren die van invloed zijn op deze ervaring.
De essentiële aspecten kan je omschrijven aan de hand van de volgende vragen
– Wat betekent dat nu voor mij?
– Wat is het probleem? (of de positieve ontdekking?
– Wat heeft dat allemaal veroorzaakt? Waar heeft dat mee te maken?
Handelingsalternatieven
Vervolgens ga je handelingsalternatieven verzinnen, wat kan je de volgende keer anders doen? Of juist niet.
Beschrijf de handelingsalternatieven aan de hand van de volgende vragen:
– Welke alternatieven zie ik (oplossingen of manieren om gebruik te maken van mijn ontdekking)?
– Welke voor- en nadelen hebben die?
– Wat neem ik me nu voor, voor de volgende keer?
Toepassen in de praktijk
Tot slot ga je de handelingsalternatieven uitproberen in de praktijk
Op de handelingsalternatieven zou je weer kunnen reflecteren, net zolang tot je een gewenst gedrag hebt. Daarom spreken we van een spiraal.
