ONZEKERHEID
jE INNERLIJKE STEM - ga er mee aan de slag
Onzekerheid, zelfkritische gedachten die ons in de weg kunnen zitten tijdens ons dagelijks functioneren. Irrationeel en vaak weet je dat zelf ook heel goed. En tóch heb je ze! De meest negatieve en onzekere gedachten die mensen vaak over zichzelf hebben, is dat zij anders zijn dan anderen. En dan niet in de positieve zin. Of je gevoel van eigenwaarde nu hoog of laag is, we vergelijken onszelf continu met anderen.
Maar dat anders zijn dan anderen. Is dat nou zo slecht? Nee, in tegendeel zelfs. Dit maakt je bijzonder, speciaal, uniek. Ik ben ik, en jij bent jij.
Maar als het niet slecht is om anders te zijn dan anderen, waarom hangen we er zelf een waardeoordeel aan en voelen we ons daar onzeker over? En vooral, hoe overwinnen we die onzekerheid?
Innerlijke stem
Onzekerheid kan gevoed worden vanuit onze innerlijke kritische stem. Deze kritische stem hebben wij ontwikkelt gedurende ons leven. Vanaf kinds af aan slaan we gebeurtenissen op die een kwetsende of negatieve houding hebben, ten opzichte van onszelf of tegen iemand die ons lief is. Naarmate we ouder worden slijten deze negatieve gedachten over onszelf en over anderen onbewust in ons systeem.
Een voorbeeld hoe de innerlijke stem kan werken: Als je als kind je moeder meerdere malen tegen haarzelf in de spiegel hebt horen klagen dat ze dik is, hang je daar onbewust een oordeel aan vast. Op deze manier kan je innerlijke stem gevoed worden. Onbewust wordt geprogrammeerd in je onderbewustzijn dat je een ‘mooi’ lichaam moet hebben. Een ander voorbeeld: In je kindertijd is tegen jou gezegd dat je niet zo druk moet doen omdat anderen kinderen anders niet met je willen spelen. Je kunt daar ook onbewust een oordeel over programmeren.
Er zijn dus meerdere dingen die de kritische innerlijke stem bepalen. Het negatieve beeld wat je over jezelf hebt, maar ook het negatieve beeld wat belangrijke personen in je leven over zichzelf hebben. Naarmate we ouder worden, beginnen we in onze onzekerheden te geloven en houden we deze met onze innerlijke stem in stand.
Onbewuste negatieve gedachten
Enkele gedachten die onze innerlijke stem kunnen vormen zijn:
- Je bent dom
- Niemand vind jou aardig
- Je past er niet bij, je bent anders dan de rest
- Je bent dik
- Je bent een kneus
Het kan ook zo zijn dat je alleen in bepaalde situaties onzeker bent. Bijvoorbeeld dat je zelfverzekerd bent in je privéleven, maar niet op het werk. Je negatieve gedachten kunnen dan over het werk gaan. Bijvoorbeeld:
- Je zult nooit promotie krijgen
- Je bent te licht voor de functie
- Mijn collega’s zijn slimmer dan ik
Hetzelfde geldt ook voor relatie. Je kunt zelfverzekerd zijn op alle gebieden, behalve als het relaties betreft. Je kunt negatieve gedachten hebben als:
- Hij/zij is te knap voor jou
- Laat je niet helemaal gaan, dan kan je gekwetst worden
- Als hij/zij je echt leert kennen, dan knapt hij/zij vanzelf af
Het nare is dat we vaak al reageren op deze gedachten zonder dat we het door hebben. Je kunt bijvoorbeeld verlegen worden als je nieuwe mensen leert kennen en je daardoor terugtrekken. Of een romantische relatie verbreken voordat deze überhoubt serieus geworden is.
Afrekenen met je innerlijke stem
Nu je een beter beeld hebt waar onzekerheid vandaan komt, kun je proberen je kritische stem te gaan onderbreken met positieve gedachten. Dr. Robert Firestone heeft een methodiek ontwikkelt om met de innerlijke stem aan de slag te gaan. Deze heet spraaktherapie. Globaal zijn de stappen van deze methodiek als volgt:
Stap 1
- In deze eerste stap ga je al je kritische gedachten die je over jezelf hebt opschrijven. Dit doe je in de tweede persoon. Je schrijft deze op in de tweede persoon, omdat ze dan minder heftig overkomen, omdat je zelf niet het oordeel opschrijft over jezelf. Je schrijft dus niet ‘ik ben dom’, maar ‘jij bent dom’.
- Tijdens de tweede stap ga je opschrijven welke reacties je hebt bij deze gedachten. Doen ze je aan iemand herinneren uit het verleden? Kan je je herinneren dat iemand dat tegen je heeft gezegd? Het kan zijn dat er bepaalde gebeurtenissen vanuit het verleden worden bloot gelegd die gevoelig zijn.
- Dit is een belangrijke stap, want hier ga je je reactie geven op de uitspraken die je hebt gedaan in stap 1. Geef hier de rationele en realistische uitspraken over jezelf. En doe dit zoals je dat bij een vriend zou doen. Met mededogen en vriendelijkheid.
- Nu je de eerste drie stappen hebt uitgeschreven, kun je verbanden leggen tussen je innerlijke stem en je gedrag. Onderzoek hoe je innerlijke stem je gedrag beïnvloed en relaties met anderen.
- Maak een plan voor jezelf. Beschrijf hierin welke acties je gaat ondernemen die je normaal door je innerlijke stem niet had gedaan. Bijvoorbeeld een inschrijven op een cursus die je graag had willen doen, maar niet had gedaan omdat je dacht dat je er te dom voor zou zijn. Je kunt hiervoor het format van de POP gebruiken.
De stappen zijn kort, maar let erop dat als je ze gaat uitvoeren dat het een lang proces is. Je gaat iets veranderen wat je misschien al jaren onbewust doet. En dit is niet makkelijk, want de innerlijke stem zit diep geworteld in ons onderbewustzijn. Maar als je je nieuwe gedrag vol blijft houden, dan wordt dit uit eindelijk nieuw gedrag wat ingesleten raakt.
Misschien is het belangrijkste tijdens deze stappen wel zelf compassie. Wees niet zo hard voor jezelf, anderen zijn dat ook niet.
Nog meer tips om met onzekerheid aan de slag te gaan
- Praat er met iemand over. Je zult merken dat als je met anderen over je onzekerheden praat, dat dit lucht geeft.
- Probeer te denken in mogelijkheden en niet in onmogelijkheden. Ga je bijvoorbeeld naar een feestje probeer de gedachte dat je buiten de groep valt te vervangen door een gedachte dat het leuk is om nieuwe mensen te leren kennen met misschien wel interessante verhalen.
- Stel redelijke doelen voor jezelf. De lat heel hoog leggen, misschien wel op onhaalbare hoogte zal je demotiveren als je je doelen niet haalt. Maak je doelen SMART.
- Ga actief met je persoonlijke effectiviteit aan de slag
Bron: https://www.psychalive.org/how-to-overcome-insecurity/ geraadpreegd op 17 maart 2021